Archiwum Państwowe w Opolu

„Za Odrę damy serce swe… ¹” czyli 70 lat Odry Opole

Był rok 1945. Życie w powojennym Opolu zaczęło powoli wracać do normalności. Mimo braku obiektów sportowych i profesjonalnej kadry dzięki ogromnemu zapałowi działaczy i młodych ludzi, którzy marzyli o karierze sportowej z wolna zaczęło odradzać się życie sportowe. W zniszczonym wojenną zawieruchą mieście powstawały pierwsze kluby sportowe. Jednym z nich była „Odra” Opole.

W dniu 16 czerwca 1945 roku powołano do życia Opolski Klub Sportowy „Odra” Opole, którego prezesem został Leonard Olejnik, jeden z założycieli i pomysłodawca nazwy klubu „Odra”. Barwy klubowe ustalono na biało-czerwone w pasy, a w późniejszych latach klub przybrał barwy niebiesko-czerwone. Poza sekcją piłkarską istniały w „Odrze” takie sekcje, jak: bokserska, hokeja na lodzie, lekkiej atletyki, piłki nożnej, pływacka, podnoszenia ciężarów, siatkówki, tenisa ziemnego, tenisa stołowego, piłki ręcznej, kolarstwa, gimnastyki, łyżwiarstwa figurowego oraz sekcja narciarstwa alpejskiego.

Trudno w to uwierzyć, ale pierwszą imprezą sportową zorganizowaną przez klub był nie mecz piłkarski, ale bieg uliczny o dystansie ok. 2 km (8 lipca 1945 r.). Zwycięzcą biegu został czołowy przedwojenny średniodystansowiec Stefan Pruszkowski, który był jednym z założycieli klubu „Odra” Opole oraz sekcji lekkoatletycznej. Na zawodach lekkoatletycznych rozegranych w Opolu 20 lipca 1945 roku w biegu na 800 m osiągnął czas 2:08.0, co było szóstym wynikiem w Polsce.

Dziś „Odra” Opole kojarzona jest jedynie z piłką nożną jednak to lekkoatleci opolskiej Odry jako pierwsi odnieśli sukcesy na arenie krajowej. W latach 40. organizowane były cieszące się dużym zainteresowaniem trójmecze lekkoatletyczne Opole-Katowice-Wrocław. W trójmeczu lekkoatletycznym, który odbył się we Wrocławiu w 1947 roku sztafeta „Odry” Opole 4x100 m uzyskała czas 45.8. Był to jak dotąd najlepszy rezultat na Śląsku i trzeci wynik w kraju. W tym samym roku znakomity opolski biegacz Piotr Zaprzał reprezentujący barwy „Odry” Opole zdobył srebrny medal w mistrzostwach Polski w biegu na przełaj na dystansie ok. 8 km.

Duże sukcesy odnosiła również drużyna hokejowa opolskich „odrzaków”, która przez wiele sezonów znajdowała się w krajowej elicie. Opolscy hokeiści Zdzisław Trojanowski i Rudolf Czech z sukcesami reprezentowali Polskę na zimowych igrzyskach olimpijskich w Oslo (1952 r.). Wśród nich należy wymienić takie nazwiska jak: Zbigniew Strociak i Stanisław Smajda.

Przez wiele lat również ciężarowcy „Odry” Opole odnosili sukcesy na zawodach krajowych i międzynarodowych. Najbardziej znani sztangiści Odry to Tadeusz Rutkowski, Wiesłw Pawluk, Stefan Leletko, Andrzej Piotrowski i Bernard Piekorz.

Jednak „Odra” Opole to przede wszystkim piłka nożna, a „niebiesko-czerwoni”- najbardziej utytułowany klub piłkarski w Opolu. Jak każdy klub opolska „Odra” miała swoje wzloty i upadki. Niemniej jednak przez wiele lat dostarczał on kibicom wielu chwil wzruszeń i radości, a odnoszone przez zawodników sukcesy, ogromne poświęcenie i determinacja rozpalały serca Opolan do czerwoności oraz dawały nadzieję na lepsze jutro.

Drużyna piłkarska „Odry” Opole pierwszy mecz rozegrała ze swoim najgroźniejszym rywalem „Lwowianką” Opole.

W kwietniu 1948 roku nastąpiło połączenie „Odry” Opole z powstałym przy Cementowni Groszowice klubem sportowym „Chrobry” Groszowice. Po połączeniu tych zespołów klub przyjął nazwę Związkowego Klubu Sportowego „Budowlani”. W 1948 roku zapadła decyzja o fuzji dwóch najmocniejszych klubów „Budowlanych” i „Lwowianki”. Klub pozostał przy nazwie „Budowlani” aż do 1958 roku. W 1949 roku klub wstąpił w szeregi Federacji „Budowlanych”. W 1952 roku „Budowlani” prowadzeni przez trenera Mieczysława Bieńka po zwycięstwie w barażach z „Garbarnią” Kraków (3:2 i 1:1) awansowali do ekstraklasy. Pierwszy mecz w ekstraklasie „Budowlani” rozegrali 15 marca 1953 roku z „Gwardią” Warszawa przegrywając w Opolu 1:2. W sezonie 1955 opolski klub po raz kolejny awansował do I ligi i dotarł do półfinału Pucharu Polski.

W 1958 roku klub powrócił do swojej wcześniejszej nazwy OKS „Odra” Opole.

W 1961 roku niebiesko-czerwoni zadebiutowali w Międzynarodowym Pucharze Piłkarskim² , a w 1962 roku ponownie awansowali do półfinału Pucharu Polski. W sezonie 1963/1964 „Odra” zajęła trzecią lokatę w ekstraklasie zdobywając tym samym brązowy krążek Mistrzostw Polski.

W kolejnych latach „Odra” Opole nie odnosiła większych sukcesów. W 1968 roku juniorzy opolskiej „Odry” prowadzeni przez trenera Engelberta Jarka zdobyli srebrny medal w mistrzostwach Polski, a w 1972 roku juniorzy wywalczyli złoty medal mistrzostw Polski juniorów w Kraśniku.

W 1975 roku trenerem niebiesko-czerwonych został Antoni Piechniczek. W sezonie 1975/1976 Odra pod jego wodzą powróciła na boiska ekstraklasy. W następnym sezonie „Odra” zdobyła Puchar Ligi, który dał jej przepustkę do gry w europejskim Pucharze UEFA. W 1 rundzie UEFA „Odra” uległa drużynie 1. FC Magdeburg (1:2 i 1:1). W 1979 roku Antoni Piechniczek zakończył pracę szkoleniową z opolskim klubem.

Kolejne sezony nie były już tak udane dla opolskiego klubu. Obecnie „Odra” Opole gra w III lidze w grupie opolsko-śląskiej.

Warto wymienić najbardziej znanych piłkarzy „Odry” Opole. Są to: Engelbert Jarek, Norbert Gajda, Konrad Kornek, Henryk Szczepański, Henryk Brejza, Bernard Blaut, Antoni Kot, Bohdan Masztaler, Zbigniew Gut, Wojciech Tyc, Zbigniew Kwaśniewski, Józef Młynarczyk, Roman Wójcicki, Józef Adamiec, Alfons Kania, Henryk Prudło, Zbigniew Bania, Zygfryd Blaut, Wiesław Łucyszyn, Józef Zwierzyna, Ryszard Dziadek, Karol i Edward Kotowie, Andrzej Krupa, Józef Klose, Bogdan Harańczyk, Franciszek Rokitnicki, Wiesław Korek, Alfred Bolcek, Paweł Król, Dariusz Wolny, Adam Ledwoń, Józef Żymańczyk, Tomasz Copik.

Wybór materiałów, opracowanie i wstęp: Sabina Pachuta

Bilbliografia:

Opracowania:

Bergiel S., Odra Opole Antoniego Piechniczka w latach 1975-1979, Opole 2009.
Kociński B., Wojnar J., Lekka atletyka na Opolszczyźnie w latach 1945-2005, Opole 2006.
Piłka nożna na Opolszczyźnie, pod red. W. Rudawskiego, Opole 1969.

Strony internetowe: